«Κυριακάτικοι ήρωες»

23/08/2012, 08:35  |   Σαν Παλιό Σινεμά |  Ιωάννης Ακταίος Τη δεκαετία του 50 η Ελλάδα μετρούσε ακόμα τις πληγές της από την Κατοχή και τον Εμφύλιο. Πληγές άλλες αγιάτρευτες κι άλλες πολύ βαθιές... Στις γειτονιές κατοικούσαν η φτώχεια, ο πόνος, τα παγωμένα χαμόγελα, τα ξυπόλητα παιδιά, ο σκληρός αγώνας για το μεροκάματο. Στις μικρές κάμαρες δεν μπορούσε να χωρέσει το όνειρο κι έτσι πολλοί ήταν εκείνοι που αναγκάστηκαν να πάρουν το δύσκολο δρόμο της ξενιτιάς αναζητώντας ένα καλύτερο αύριο. Γεμίσανε οι φάμπρικες της Γερμανίας, του Βελγίου οι στοές, ο Καναδάς, η Βραζιλία και η μακρινή Αυστραλία, όπως τραγουδούσε ο αξέχαστος Στέλιος Καζαντζίδης, από συμπατριώτες μας μετανάστες-κυνηγούς της ελπίδας. Νέες πληγές για τη δύσμοιρη πατρίδα μας... Νέα δάκρυα στα πονεμένα μάτια... Κείνες τις ώρες, μοναδικές διέξοδοι για τη φτωχολογιά ήταν το λαϊκό σινεμαδάκι και το γήπεδο. Η Κυριακή ήταν γιορτή, εκτόνωση, ζωή... «Τις Κυριακές από νωρίς στα καφενεία, έπειτα γήπεδο, στοιχήματα, καυγάς...» Οι στίχοι της Κωστούλας Μητροπούλου στον ιστορικό «Δρόμο» του Μάνου Λοΐζου είναι ενδεικτικοί. Οι Κυριακάτικοι ήρωες αποτελούσαν τη διαφυγή από την πνιγηρή καθημερινότητα. Η φωνή του Μιχάλη Γιαννακάκου, του κορυφαίου σπορτκάστερ του ραδιοφώνου δονούσε την ατμόσφαιρα κι έδινε ξεχωριστό χρώμα στις γειτονιές. Ήταν το 1956 όταν ο Ιάκωβος Καμπανέλης, ο άνθρωπος που επιβίωσε από το τρομερό ναζιστικό στρατόπεδο του Μαουτχάουζεν, έγραψε το σενάριο για μια ταινία του πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη Βασίλη Γεωργιάδη-μετέπειτα υποψήφιο δυο φορές για Όσκαρ για τις ταινίες «Τα κόκκινα φανάρια» και «Το χώμα βάφτηκε κόκκινο», σχετικά με τους ήρωες της Κυριακής. Ήταν «Οι άσσοι του γηπέδου» ή «Κυριακάτικοι ήρωες» και στην ταινία πρωταγωνιστούσαν ποδοσφαιρικά αστέρια της εποχής (Μουράτης, Πετρόπουλος, Πούλης, Μανταλόζης, Λινοξυλάκης), κάτι που συνέβη για πρώτη-και μοναδική -φορά στην ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου, υποδυόμενοι τους εαυτούς τους. Συμμετείχαν οι εθνικές ομάδες της Ελλάδας, της Ιταλίας, της Αιγύπτου, η Μικτή Βουδαπέστης, ο ομοσπονδιακός προπονητήςΑντώνης Μηγιάκης, ο εκφωνητής Μιχάλης Γιαννακάκος, αλλά και η διάσημη Ιταλίδα ηθοποιός, Συλβάνα Παμπανίνι. Η ταινία βασίστηκε σε ένα αυθεντικό περιστατικό, σε μια ανταρσία των διεθνών ποδοσφαιριστών το 1953, που ζητούσαν από την ΕΠΟ οδοιπορικά για τα μεροκάματα που έχαναν από τις δουλειές τους. Ο Καμπανέλης άλλαξε την ιστορία και την έκανε «θέμα τιμής», καθώς οι διεθνείς ξεσηκώθηκαν για την τιμωρία του Ανδρέα Μουράτη, ο οποίος σύμφωνα με το σενάριο ανταπέδωσε στα αποδυτήρια το χτύπημα σε έναν ξένο παίκτη, που νωρίτερα είχε χτυπήσει εκτός φάσης Ελληνα διεθνή. Επηρεασμένος από τον ιταλικό νεορεαλισμό, ο καταγόμενος από τα Δαρδανέλια, Βασίλης Γεωργιάδης, καταγράφει στην πρώτη του κινηματογραφική απόπειρα με αυθεντικότητα τον αγώνα για την επιβίωση των ηρώων της Κυριακής, σε μια εποχή που το ποδόσφαιρο ήταν ερασιτεχνικό και οι παίκτες έπαιρναν ...ψίχουλα για μεροκάματο. Τότε που έπαιζαν για τη φανέλα, για την τιμή τους, για τα παιδιά τους που πεινούσαν, καταθέτοντας στα χωματένια γήπεδα ψυχή και φιλότιμο. Άλλες εποχές, άλλοι άνθρωποι... Η ταινία λειτουργεί σήμερα ως ένα ντοκιμαντέρ μεγάλης ιστορικής αξίας, με νοσταλγία και συγκίνηση για μια Ελλάδα που δεν υπάρχει πια, με τις γειτονιές και τις αλάνες όπου μεγάλωσαν κι έμαθαν μπάλα τόσα παιδιά που έγιναν οι Κυριακάτικοι ήρωες γενιών και γενιών, πριν το ποδόσφαιρό μας γίνει επαγγελματικό και η φανέλα χάσει την αξία της. Ο Γεωργιάδης κέρδισε το στοίχημα, έστω κι αν η ταινία απέτυχε εμπορικά κόβοντας μόλις 19.276 εισιτήρια. Έκανε ένα αξιοθαύμαστο ντεμπούτο, έντιμο, ρεαλιστικό και ανθρώπινο καταφέρνοντας να αποσπάσει επαγγελματικές ερμηνείες από... ερασιτέχνες ποδοσφαιριστές. Ειδικά ο Ανδρέας Μουράτης, ο θρυλικός «Μισούρι», μάθαινε το ρόλο πιο εύκολα κι από τους ηθοποιούς. Το μόνο πρόβλημα που είχε ήταν με τη φωνή του, γι’ αυτό και τον ντουμπλάρισε οΠαντελής Ζερβός. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι συμμετέχοντες ποδοσφαιριστές δεν πληρώθηκαν αφού η ταινία δεν έβγαλε τα λεφτά της και όχι μόνον αυτό, αλλά είχαν και προβλήματα με την ΕΠΟ .Όμως με την παρουσία τους στην ταινία μας δίνουν, 56 χρόνια μετά, μια σπάνια εικόνα του ποδοσφαίρου και της κοινωνίας μας εκείνης της εποχής, που κατοικεί πια μόνο στις αναμνήσεις των ανθρώπων που την έζησαν και τη νοσταλγούν...pigi-dailygoal